ضامن وام فردی است که در کنار وام گیرنده، مسئولیت بازپرداخت وام را بر عهده میگیرد. به عبارت سادهتر، ضامن مانند یک تضمین برای بانک است که در صورت عدم توانایی وام گیرنده در پرداخت اقساط، خود مسئول پرداخت بدهی خواهد بود. به همین دلیل، شرایط خاصی برای انتخاب ضامن در نظر گرفته میشود. در این مقاله قصد داریم به این پرسش مهم پاسخ دهیم که ضامن وام کیست و چه شرایطی برای ضامن شدن وجود دارد؟ با ما همراه باشید تا به طور کامل با این موضوع آشنا شوید.
ضامن وام کیست؟
ضامن شخصی است که مسئولیت تضمین بازپرداخت وام یا تسهیلات بانکی را بر عهده میگیرد. به عبارت دیگر، ضامن با ارائه مدارک معتبر به بانک، تعهد میکند که در صورتی که وام گیرنده قادر به پرداخت اقساط نباشد، خود او مسئولیت پرداخت بدهی را بر عهده خواهد گرفت. این امر به بانک اطمینان خاطر میدهد که در صورت بروز هرگونه مشکلی در بازپرداخت وام، زیانی متوجه آن نخواهد شد. در واقع، ضامن نقش یک پشتیبان مالی را برای وام گیرنده ایفا میکند و با ارائه تضمینهای لازم، امکان دریافت تسهیلات بانکی را برای وی فراهم میسازد.
شرایط ضامن شدن
برای اینکه فردی بتواند ضامن وام دیگری شود، باید شرایط خاصی را دارا باشد. این شرایط توسط بانکها تعیین میشود و ممکن است بسته به نوع وام و سیاستهای هر بانک، اندکی متفاوت باشد. به طور کلی، یک ضامن باید دارای شرایط زیر باشد:
- فرد ضامن باید حداقل 21 سال تمام داشته باشد.
- داشتن سابقه پرداخت به موقع اقساط و نداشتن بدهی معوقه به سیستم بانکی از جمله مواردی است که بانکها به آن توجه میکنند.
- درآمد ماهانه ضامن باید به اندازهای باشد که بتواند در صورت بروز مشکل، اقساط وام را پرداخت کند. معمولاً بدهی فرد به بانک نباید از 75 درصد درآمد سالانهاش بیشتر باشد.
- داشتن شغل ثابت و درآمد پایدار از جمله مواردی است که به بانک اطمینان میدهد که ضامن قادر به انجام تعهدات خود خواهد بود.
- برخی بانکها ممکن است شرایط دیگری را نیز برای ضامن در نظر بگیرند، مانند داشتن ملک یا سپردهگذاری در بانک.
شرایطی که معمولاً در نظر گرفته میشود اما الزامی نیست:
- برخی بانکها افراد مسن بالای 60 یا 70 سال را به عنوان ضامن نمیپذیرند.
- بسیاری از بانکها ترجیح میدهند که ضامن، کارمند دولت یا بخش خصوصی باشد یا بازنشسته باشد.
نکته مهم: هرچند شرایط ذکر شده در بالا معمولاً در اکثر بانکها اعمال میشود، اما بانک مرکزی ایران شرایط مشخصی را برای ضامن شدن تعیین کرده است. هر بانکی که شرایطی فراتر از این شرایط را اعمال کند، مرتکب تخلف شده است. به عنوان مثال شرط داشتن شغل خاص یا سن مشخص، از جمله مواردی است که ممکن است توسط برخی بانکها اعمال شود اما الزامی نیست.
ضامنها چه شرایطی را باید داشته باشند؟
برای اینکه فردی به عنوان ضامن پذیرفته شود، تنها داشتن سن و درآمد کافی کفایت نمیکند. بانکها علاوه بر این موارد، به پایداری شغلی و مالی ضامن نیز توجه ویژهای دارند. به عبارت دیگر، داشتن یک شغل ثابت و درآمد پایدار، یکی از مهمترین شرایط برای پذیرش ضامن محسوب میشود. به همین دلیل، ممکن است فردی با درآمد بالا به دلیل عدم ثبات شغلی، نتواند به عنوان ضامن معرفی شود. در ادامه، به بررسی انواع ضامنهای مورد پذیرش در بانکها میپردازیم.
کارمند بخش دولتی یا خصوصی
همه کارمندانی که حقوق ماهانهشان حداقل 60 درصد از اقساط وام را پوشش میدهد، چه در بخش دولتی باشند و چه خصوصی، میتوانند ضامن وام بانکی شوند. همچنین بازنشستگانی که زیر 65 سال سن دارند نیز میتوانند این نقش را ایفا کنند. نکته مهم این است که کارمندان بخش خصوصی باید دارای امتیاز حساب بانکی مثبت و بدون هیچگونه بدهی قبلی به بانک باشند. علاوه بر این، کلیه ضامنان اعم از کارمند دولت یا بخش خصوصی، موظف هستند گواهی کسر از حقوق را به بانک ارائه دهند.
شغل آزاد
در حالی که کارمندان به عنوان ضامنهای مطمئنی برای وامها شناخته میشوند، این تنها گزینه موجود نیست. بسیاری از افراد با مشاغل آزاد مانند پزشکان، مهندسان، تاجران و صاحبان کسب و کارهای مختلف نیز میتوانند ضامن وام باشند. البته، برای این منظور باید شرایط خاصی را دارا باشند و معمولاً ارائه پروانه کسب یا مجوز فعالیت الزامی است. به عبارت دیگر، هر فردی که بتواند به بانک ثابت کند که دارای درآمد ثابت و قابل اتکایی است، میتواند به عنوان ضامن معرفی شود.
مسدود کردن سپرده
روش سپرده گذاری در قانون جدید ضامن وام، از سال 1400 به بعد ممنوع شده است. اما متاسفانه برخی موسسات مالی همچنان از این شیوه منسوخ شده استفاده میکنند. در این روش، متقاضی وام یا ضامن او موظف است مبلغی که بانک تعیین کرده است را در حسابی مسدود کند. این حساب تا زمان تسویه کامل بدهی وام گیرنده، نزد بانک باقی میماند و عملاً امکان دسترسی به آن وجود ندارد.
سند ملکی
بانکها برای اعطای وام، معمولاً از چندین نوع ضمانت استفاده میکنند که از جمله آنها میتوان به سند ملکی، چک و سفته اشاره کرد. این ضمانتها به عنوان نوعی تضمین برای بانک عمل میکنند تا در صورت عدم بازپرداخت تسهیلات، بتواند مطالبات خود را از طریق آنها وصول کند.
مقدار مبلغ سفتهای که از شما درخواست میشود، معمولاً برابر یا کمی بیشتر از مبلغ وام تعیین میشود. همچنین، مبلغ وامی که بانک به شما اعطا میکند، به طور معمول به 70 درصد ارزش ملک شما محدود میشود که سند آن به عنوان ضمانت ارائه شده است.
هر وام به چند ضامن نیاز دارد؟
تعداد ضامنین مورد نیاز برای دریافت وام، موضوعی است که به عوامل مختلفی از جمله مبلغ وام درخواستی، نوع تسهیلات و سیاستهای هر بانک بستگی دارد. به طور کلی، برای وامهای با مبالغ کم (تا سقف 50 میلیون تومان)، معمولاً یک ضامن کفایت میکند. اما با افزایش مبلغ وام، تعداد ضامنین مورد نیاز نیز بیشتر میشود.
به عنوان مثال، برای وامهای 100 میلیونی، دو ضامن و برای وامهای بین 200 تا 300 میلیون تومان، سه ضامن الزامی است. برای وامهای با مبالغ بالاتر از 300 میلیون تومان، علاوه بر ضامنین، ارائه وثیقههایی مانند سند ملک نیز ممکن است مورد نیاز باشد.
آیا وام بدون ضامن وجود دارد؟
کارکنان و بازنشستگان دولتی میتوانند با ضمانت حقوق خود به راحتی و بدون نیاز به ضامن، از تسهیلات بانکی تا سقف 100 میلیون تومان بهرهمند شوند. این امکان به آنها اجازه میدهد تا با ارائه گواهی کسر از حقوق یا ضمانت مستقیم حقوق، از تسهیلات مورد نیاز خود استفاده کنند. در صورت بروز هرگونه مشکل در پرداخت اقساط، مبلغ مورد نظر به طور مستقیم از حقوق فرد کسر خواهد شد. این روش، علاوه بر تسهیل روند دریافت وام، امنیت خاطر بیشتری را برای بانک به همراه دارد.
جمع بندی
با توجه به مطالب ذکر شده، میتوان نتیجه گرفت که ضامن وام نقش بسیار مهمی در دریافت تسهیلات بانکی دارد. انتخاب ضامن مناسب، به بانک اطمینان میدهد که در صورت بروز هرگونه مشکلی در بازپرداخت وام، زیانی متوجه آن نخواهد شد.
از سوی دیگر، وامگیرنده نیز با معرفی ضامن معتبر، شانس بیشتری برای دریافت تسهیلات خواهد داشت؛ بنابراین آشنایی با شرایط و ضوابط ضامن شدن، برای همه افرادی که قصد دریافت وام دارند، ضروری است. با انتخاب ضامن مناسب و رعایت تمامی قوانین و مقررات مربوطه، میتوان به راحتی و بدون دغدغه، از مزایای تسهیلات بانکی بهرهمند شد. جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا دریافت وام مسکن ملکی با مشاورین ما در تماس باشید.
